امامزاده امیر مجتبی مُلقّب به شاه علمدار از نوادگان امام موسی کاظم علیه السلام که بنا بر قول مشهور با ۳ واسطه نَسَبَش به این امام همام میرسد ، از بقاع متبرک و معروف در حدود ۱۵ کیلومتری شهر دبیران و در دامنه شرقی کوهساری نمکی است که هم اکنون یکی از اماکن زیارتی و سیاحتی و گردشگری موجود در بین شهرستان های زرین دشت، جهرم و لارستان است و سالانه پذیرای جمعیت کثیری از زائران و مسافران میباشد ، و با توجه به درک و نقل کرامات بسیاری بویژه گرفتن حاجات متعدد و شفای بیماران که از جانب بزرگان و افراد مورد وثوق بیان شده است، بر معنویت این مکان و کمال اعتقاد مردم منطقه به بزرگواری ایشان افزوده است.
به احتمال زیاد ایشان نیز مانند بقیه امامزادگان جلیل القدر برای دیدار و همراهی با امام رضا علیه السلام وارد ایران شده اند و بر اساس نقل بزرگان از گذشته های دور ، احتمالا مدت زمانی در این منطقه ساکن بوده اند و با توجه به بروز کرامات و فضائل ایشان در بین ساکنان منطقه که عمدتا غیرمسلمان و از دشمنان اهلبیت و علویان بوده اند، شناسایی و منجر به درگیری و شهادت این بزرگوار میگردد، گفته شده این مکان مقدس یکی از مقرهای جمع آوری نیرو از مناطق ایزدخواست و داراب و حومه و یکی از مراکز فرماندهی مرحوم حضرت آیه الله العظمی آقاسید عبدالحسین نجفی لاری در مبارزه مسلحانه برای مقابله با قوای انگلیس و تشکیل حکومت اسلامی در جنوب فارس بوده است. چنانچه ابیاتی چند در توصیف این امامزاده جلیل القدر منسوب به جناب سیدعبدالحسین نجفی لاری مدتها بصورت سنگ نبشته در این مکان موجود بوده که احتمالا در طول زمان و در جریان ساخت و سازهای مختلف تا حدود زیادی فرسوده و از بین رفته است و از جمله به اختصار این چند بیت از مطلع آن شعر پرمعنا و زیباست:
مُنوّر بقعه شاهی که بر کیوان فرازد سر
زداید درد و غم از دل برآستانش نهی گر سر
چو خُلدی باصفا این مدفنِ شاهِ علمدارست
پی تعظیم وی گردون فرود آرد بدین در، سر
امیرالمجتبی نامش، لقب شاهِ علمدارست
ز نسلِ هفتمین رهبر امامِ موسیِّ جعفر
بارگاه منوّر این امامزاده در طول تاریخ چندین بار مورد مَرمّت و بازسازی قرار گرفته و آخرین بار پس از تخریب آن بر اثر زلزله سال ۱۳۸۲ بصورتی جامع و مهندسی بنای ساختمان و فضای اطراف آن بازسازی و نوسازی شده و هم اکنون مورد توجه زائران و مراجعان بسیاری از نواحی و مناطق اطراف می باشد.
قابل ذکر است که این مکان و بقعه شریف یکی از مراکز برگزاری مراسم بزرگ مذهبی بویژه در ایام ماه محرم ، ماه مبارک رمضان و اعیاد و مناسبتهای مذهبی است و بطور خاص مراسم پیاده روی اربعین شهرها و روستاهای اطراف بخصوص از شهر دبیران در سطح استان مورد توجه و کم نظیر است.(نویسنده حاج حسن زارع)
دبیران در کجا واقع شده است؟
دبیران در جنوب شرقی استان فارس و در فاصله ۲۷۰ کیلومتری شیراز قرار دارد. این شهر در تلاقی مرزهای شهرستانهای داراب، فسا، جهرم و لار واقع شده است.
جمعیت دبیران چقدر است و ترکیب قومیتی آن چگونه است؟
بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵، جمعیت دبیران ۱۷٬۸۰۹ نفر بوده است. اکثریت جمعیت این شهر را اعراب و فارسها تشکیل میدهند. اعراب ساکن در دبیران عمدتاً از ایل جباره و ایل شیری هستند، در حالی که فارسها از طوایف درهشوری و لاری میباشند.
اقتصاد دبیران بر چه پایهای استوار است؟
اقتصاد دبیران عمدتاً بر کشاورزی، دامداری و فعالیتهای تجاری استوار است. این شهر قطب کشاورزی شهرستان زریندشت محسوب میشود و . با این حال، کمآبی یکی از مشکلات اصلی کشاورزی در این منطقه است.
تقریبا هیچگونه صنعتی در شهر دبیران وجود ندارد و اقتصاد این شهر به کشاورزی و دام داری و فعالیتهای تجاری وابسته است.دیبران قطب کشاورزی شهرستان زرین دشت اس و عمده محصولات کشاورزی شامل جو، گندم پنبه است.اما مشکل عمده دشت های دبیران کم آبی است. خشکسالی های اخیر و برداشت بی رویه آب زیرزمینی باعث پایین رفتن و خشک شدن برخی از چاه ها شده است.و کشاورزی این منطقه را دچار بحران کرده است.بنا بر این با وجود این مشکلات تعداد زیادی از مردم در انبارها و باغهای میوه شهرهای اطراف مخصوصا جهرم مشغول به کار هستند.
پیشینه تاریخی دبیران چیست؟
هسته اولیه شکلگیری شهر دبیران به ابتدای دهه ۱۳۰۰ هجری شمسی بازمیگردد، زمانی که برخی از خانوادههای عشایر کوچنشین در دشت دوبران ساکن شدند و اولین خانهها را در مکان فعلی شهر دبیران بنا کردند. نام پیشین این شهر «دوبران» بوده است.